COVİD-19 MESLEK HASTALIĞIDIR
Hasta olan, vefat eden tüm sağlık çalışanlarının aynı çerçevede değerlendirilmesi gereklidir.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 14. maddesine göre ;“Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik halleridir.
Kamu çalışanları bakımından ise,5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 47. madde belirlenmiştir.Kamu çalışanları için “malûllük; sigortalıların vazifelerini yaptıkları sırada veya vazifeleri dışında idarelerince görevlendirildikleri herhangi bir kamu idaresine ait başka işleri yaparken bu işlerden veya kurumlarının menfaatini korumak maksadıyla bir iş yaparken ya da idarelerince sağlanan bir taşıtla işe gelişi ve işten dönüşü sırasında veya işyerinde meydana gelen kazadan doğmuş olursa, buna vazife malullüğü” denir.
Özetle; kişinin hastalık veya engellilik haline mesleki faaliyetin sebep olduğu anlaşıldığında, bu durum meslek hastalığı kabul edilmektedir. Kanun koyucu, kişinin mesleki faaliyeti sebebiyle hastalık ve engellilik durumuna bir takım haklar getirmiştir.Özetle ; meslek hastalığı sigortasından sağlanan haklar şunlardır:
- Sigortalıya, geçici iş göremezlik süresince günlük geçici iş göremezlik ödeneği verilmesi.
- Sigortalıya sürekli iş göremezlik geliri bağlanması.
- İş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine, gelir bağlanması.
- Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi.
- İş kazası ve meslek hastalığı sonucu ölen sigortalı için cenaze ödeneği verilmesi.
Nitekim, COVİD-19 hastalığının pandemi olarak ilanı sonrası, dünyanın pek çok yerinde olduğu gibi ülkemizde de sağlık çalışanlarının mesailerini artırmış ve bu hastalıkla yüzyüze getirmiştir. Pandeminin başından beri çok sayıda sağlık çalışanı COVİD-19 nedeniyle vefat etmiştir. Hiç şüphesiz; sağlık çalışanlarının yoğun mesleki faaliyet sebebiyle, virüsü çalışırken kapmış olma olasılıkları çalışma hayatı dışında kapmış olma olasılıklarına göre kat kat daha yüksektir. Buna karşılık,Sosyal Güvenlik Kurumu COVİD-19 sebebiyle hasta olan vefat eden sağlık çalışanları yönünden bu hastalığın mesleki faaliyet sebebiyle (İlliyet Bağı) olmadığı görüşünde olmuştur.
Ancak bu konuda önemli ve olumlu bir gelişme kaydedilmiştir. İzmir Tabip Odasınca açıklandığı üzere; 2020 nisan ayında yaşamını yitiren Dr. Muharrem İdiz’in yakınları adına Sosyal Güvenlik Kurumuna başvuru yapılmış, başvuruda, Dr. Muharrem İdiz’in ölümünün meslek hastalığı sonucu olduğunun kabul edilmesi ve yakınlarına ölüm geliri bağlanması talep edilmiştir. Bu başvuru ilk incelemede, Covid-19’un mesleki bulaşıcı hastalıklar listesinde olmadığı gerekçesiyle reddedilmiştir. Bu karara karşı Sosyal Sigortalar Yüksek Sağlık Kurulu’na itiraz edilmesi üzerine; müteveffanın çalıştığı işyerinden, sağlık kuruluşlarından istenilen kayıtlarla yeniden değerlendirilen başvuru sonucunda, ölümün meslek hastalığına bağlı olduğu değerlendirilmiş veDr. Muharrem İdiz’in hak sahiplerine meslek hastalığına bağlı ölüm geliri bağlanmıştır.
Bu örnek teşkil eden karar, tüm sağlık çalışanları yönünden önemlidir ve uygulanmalıdır. Sağlık çalışanlarının bu haklarını kullanmaları için bildirim yükümlülüğü yerine getirilmelidir.
COVİD-19 Yakalanan Sağlık Çalışanları Kuruma Bildirim Yapılmalıdır;
-Özel sektörde hizmet akdiyle çalışanlar (işçi) bakımından, sigortalının meslek hastalığına tutulduğunu öğrenen veya bu durum kendisine bildirilen işveren tarafından; kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar bakımından ise kendisi tarafından bu durumun öğrenildiği günden başlayarak üç işgünü içinde, iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimde bulunulması zorunludur.
–Kamu görevlilerinin vazife malullüğünde kamu idareleri en geç onbeş iş günü içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna durumu bildirmekle yükümlüdür. Kuruma bildirim, aynı süre içerisinde sigortalılar veya hak sahiplerince de yapılabilir.
Av. Arb. Berna Özpınar Gümrükçüoğlu
Sağlık Hukuk Avukatlık ve Arabuluculuk Bürosu