Etiket: Özel hastane

Sağlık Personeline Karşı Şiddet ve Tıbbi Kötü Uygulama Davaları Hakkındaki Kanun Taslağı ve Görüşlerimiz

 

 

Sağlık Bakanlığı ve Adalet Bakanlığının ortak çalışmasıyla sağlık personeline yönelik şiddet ve malpraktis davalarıyla ilgili yasal düzenlemeler konusunda bir taslak hazırlanmıştır.

 Bu taslakta ;

1-Kamu veya özel sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan sağlık personeline karşı işlenen kasten yaralama suçların da katalog suçlar arasına alınması,

2-Taslak metinde malpraktis davalarıyla ilgili de düzenlemeye de yer verilmiş, buna göre, davaların devlete karşı açılması ve verilen tazminatın devlet tarafından ödenmesi ayrıca ödenen tazminatın rücusu için ise Sağlık Bakanlığı bünyesinde oluşturulacak olan Mesleki Sorumluluk Kurulu’na yetki verilmesi ile Kurul’un yapacağı değerlendirme sonucunda tazminatın sağlık personeli tarafından ödenip ödenmeyeceğine ve ödenecek miktara karar verileceği hususları,

3-Taslakta hem kamuda hem de özelde görev yapan sağlık personeli hakkında yaptıkları tıbbi işlem ve uygulamalar nedeniyle soruşturma veya kovuşturma yapılabilmesi Sağlık Bakanlığı bünyesinde oluşturulan Mesleki Sorumluluk Kurulunun iznine bağlanması şeklinde başlıklara yer verilmiştir.

Taslağı tam metni ve ayrıntılarının bilinmesi ile tam bir görüş sunulması mümkün olabilecektir, ancak şiddet ve sağlık uygulamalarından doğan sorumluluk önemli öncelikli konulardır.

              Kamuoyunda sağlıkta şiddet yasası, düzenlemesi olarak bilinen değişik düzenlemeler yapılmıştır. En son 17 Nisan 2020 tarihli Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 7243 sayılı kanunun 28. Maddesiyle 7/5/1987 tarihli ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununun ek 12’nci maddesine birinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir:

“Kamu veya özel sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan sağlık personeli ile yardımcı sağlık personeline karşı görevleri sebebiyle işlenen 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda yer alan kasten yaralama (madde 86), tehdit (madde 106), hakaret (madde 125) ve görevi yaptırmamak için direnme (madde 265) suçlarında;

  1. a) İlgili maddelere göre tayin edilecek cezalar yarı oranında artırılır.
  2. b) Türk Ceza Kanunu’nun 51 inci maddesinde düzenlenen hapis cezasının ertelenmesi hükümleri uygulanmaz.”

Böylece, sağlık çalışanına yönelik şiddet suçları ağırlaştırılmış olup kamu ve özel sağlık kurum ile kuruluşlarında görev yapan sağlık personeliyle yardımcı sağlık personeline karşı, görevleri sebebiyle işlenen, Türk Ceza Kanunu’nda yer alan ‘kasten yaralama’, ‘tehdit’, ‘hakaret’ ve ‘görevi yaptırmamak için direnme’ suçlarında, ilgili kanunlara göre tayin edilecek cezalar yarı oranında artırılacak. Söz konusu suçlarda, Türk Ceza Kanunu’nda yer alan hapis cezasının ertelenmesi hükümleri uygulanmayacaktır. Cezaların ağırlaştırılmasının sağlıkta şiddeti önlemesi/azaltması yönünde caydırıcı olması beklenmektedir. Ancak bunun tek başına önleyici olmadığı artan şiddet olaylarından görülmüştür.

           Bu kez yeni bir tasarıda sağlık personeline yönelik kasten yaralama suçlarının katalog suçlar kapsamına alınması değerlendirilmiştir. Katalog suçları en genel  şu şekilde belirtmek mümkündür: Katalog suçlar 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununda bazı koruma tedbirlerini uygulanabileceği sınırlı sayıdaki suç listesini ifade etmektedir:

Kasten Öldürme, Göçmen Kaçakçılığı, İnsanlığa Karşı Suçlar ve Örgütlü İşlenmesi, Çocukların Cinsel İstismarı, Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma, Düşmanla İşbirliği Yapmak,Devlet Güvenliğine veya Anayasal Düzene Karşı Suçları İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma suçları bu listede yer almaktadır.

 Özellikle tutuklama nedenleri için katalog suçlar büyük önem taşır. Tutuklama önemli bir koruma tedbiridir. Hakimin bu kararı verebilmesi için olayda somut nedenlerin, tutuklama sebeplerinin varlığı gerekir.

  • Şüpheli – sanık için somut kaçma tehlikesi varsa
  • Şüpheli – sanık için delilleri karartma tehlikesi varsa

ölçülülük ilkesi çerçevesinde hakim tutuklama kararı verilebilir. Bir suç katalog suçlar arasındaysa aksi ispat edilene kadar tutuklama nedeni var olarak kabul edilir. Katalog suçlar söz konusu olduğu zaman tutuklama nedeninin olmadığını ispatlama yükümü şüpheli – sanık üzerinde olur. Buradaki önemli nokta bir kişi katalog suç işlemiş olmasına rağmen belirttiğim gibi tutuklama sebebi olmadığının ispatı halinde tutuklanmayabilir.

Burada belirtmek istediğimiz önemli nokta şudur, şiddet, sağlıkta şiddet günümüzde, çok yönlü ve önemli bir sistem sorunudur. Kanımızca, şiddetin önlenmesi esasen şiddetin tespiti ve cezalandırılmasından daha öncelikli olmalıdır. Şiddeti doğuran sebeplerin ortadan kaldırılması/azaltılması, sorunun kaynağının belirlenmesiyle mümkün olabilecektir. Bu sebeple de cezanın artırılması, katalog suç olması caydırıcılık yönünde etkili olabilir ancak şiddet sorununun çözümü için tek başına yeterli olmayacağı düşüncesindeyiz.

Tasarı da ayrıca sağlık çalışanlarının tıbbi kötü uygulama  sebebiyle açılacak davaların bakanlık aleyhine açılması, rücu esasları ve Mesleki Sorumluluk Kurulu oluşturulması hususunda şunları söylemem mümkündür. Mevcut durumda kamuda çalışan sağlık çalışanları ile özel sağlık hizmeti sunucuları nezdinde çalışanlar arasında mevzuat, uygulama esasları, davaların türleri farklıdır. Aynı olayın kamuda olması ile özel hastanede olmasının hukuksal sonuçları farklıdır.

 Kamu hastanesinde çalışan bir sağlık çalışanın hatalı uygulaması sonucunda meydana gelen zararların tazminini talep etmek için devlet veya ilgili Kamu Tüzel Kişisi aleyhine İdare Hukuku hükümleri nezdinde dava açılması gerekmektedir. Kamuda ve Üniversitede çalışan hekimler hakkında doğrudan tazminat davası açılamayacağı TC. Anayasası 40/III, 129/V ve 657 Sayılı kanunun 13. maddesinde emredici olarak düzenlenmiştir.  Önce kurum davalıdır, dava sonunda kurumun ödediği tutar kusuru oranında kamu çalışanına kurum rücu eder. Kamu personeli yönünden Anayasa’dan kaynaklı bir kalkan mevcuttur. Tıbbı kötü uygulama nedeniyle açılan maddi ve manevi tazminat davaları, idari yargının görev alanına girmekte ve idare mahkemelerinde görülmektedir. Kamuda çalışan doktorlar aleyhine doğrudan dava açılamamaktadır.

Özel hastanede ya da muayenehanede çalışan bir sağlık çalışanı için ise doğrudan çalışana dava açılır(şimdi önce zorunlu arabuluculuk müracaatı yapılması gereklidir).Özelde çalışanlar aleyhine tıbbi kötü uygulama nedeniyle açılan maddi ve manevi tazminat davaları adli yargının görev alanına girmektedir. Doğrudan sağlık çalışanı aleyhine dava açılabilmektedir.   Davanın kaybedilmesi ve kararın kesinleşmesi halinde, mahkemece hükmedilen tazminatın da doğrudan muhatabı aleyhe hükmedilen miktar nispetince sağlık çalışanı olmaktadır

 Tasarıda belirtilen Mesleki Sorumluluk Kurulunun amaç ve içeriğinin bilinmesiyle daha fazla bilgi ile  bu konuda bir yorum yapmak doğru olacaktır. Ancak kanımızca, kamu özel ayrımını bu konuda kaldırmak ve sağlık çalışanına doğrudan dava açılmaması, hastanın uğradığı zararı devletin karşılaması düşüncesi olumlu ve Anayasanın sosyal devlet ilkesiyle uyumlu olacağı düşüncesindeyiz.

Yine, kamuda çalışan sağlık çalışanları ile özel sağlık hizmeti sunucuları nezdinde çalışanlar arasında  mesleklerinin icrası sırasında işlendiği iddia olunan suçlara ilişkin şikayetlerde soruşturma ve kovuşturma aşamalarında esasen önemli farklılık vardır.

 Kamuda çalışan sağlık çalışanı hakkında yapılan ceza şikayetlerinde, savcılık tarafından ceza soruşturması yapılabilmesi için, öncelikle şüpheli hakkında bağlı bulunduğu mülki idare amirinden soruşturma izni alınması gereklidir. Mülki idare amiri soruşturma izni vermezse Savcılık kendiliğinden soruşturma yapamayacak ve dolayısıyla  ceza davası açılamayacaktır. Kamuda çalışan hekim hakkında gerekli olan soruşturma izni özelde çalışan  için söz konusu değildir, cumhuriyet savcısı şikayet üzerinde soruşturma aşamasını kendiliğinden başlatacaktır, bir izin gerekli olmamaktadır. Tasarıda bu konuda kamuda çalışan, özelde çalışan ayırımının kaldırılmasının hedeflendiği, soruşturmaya Mesleki Sorumluluk Kurulunun karar vermesi yönünde bir hazırlık yapıldığı görülmektedir, kamu özel ayrımının burada da kaldırılması önemli bir adımdır, ancak hemen bir kanıya varmak ve görüş belirtmek doğru olmayacaktır. Bunun için uygulaması ve esasları yönünden Mesleki Sorumluluk Kurulunun amacı, şekli, çalışma yöntemi hususlarının bilinmesi gereklidir.

Av.Berna Özpınar Gümrükçüoğlu     

Av. Pınar Aksoy Gülaslan

Av. Gözde Buse Yüksel

SAĞLIK HUKUK BÜROSU

 

 

Sağlık Hukukunda ve Özel Sağlık Sektöründe Arabuluculuk

 

         Alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinden biri olan arabuluculuk, uluslararası litarütürde “mediation” olarak ifade edilmektedir.  Türk hukukunda, 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ‘nun (RG. 22.06.2012-28331) yürürlüğe girmesi ile uygulanabilir hale gelmiştir.  Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliğinde (RG. 26.01.2013-28540) uygulama usul ve esaslarına yer verilmiştir.

          Arabuluculuk, sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getiren, onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini sağlamak için aralarında iletişim sürecinin kurulmasını gerçekleştiren, uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişinin katılımıyla ve ihtiyarî olarak yürütülen uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak tanımlanmıştır. (6325 sy. Kn.md.2) Arabuluculuk yargısal bir faaliyet değildir. Arabuluculuk faaliyeti sonunda varılan anlaşmanın kapsamı taraflarca belirlenir; anlaşma belgesi düzenlenmesi hâlinde bu belge taraflar ve arabulucu tarafından imzalanır.

         Arabuluculuk ile yargısal çözüm yöntemlerini karşılaştırdığımızda uyuşmazlığın arabuluculuk ile çözümünde pek çok fayda bulunmaktadır:

  • Yargısal çözüme göre daha kısa süre içinde uyuşmazlık çözümlenir.
  • Maliyeti daha azdır.
  • Arabuluculuk aşamaları gizli olarak gerçekleştirilir.
  • Yargısal çözümde karar verme yetkisi üçüncü bir kişinin elinde iken, anlaşmanın çözümü tarafların elindedir.
  • Arabuluculuk görüşmeleri tarafların belirleyebileceği usulde ilerlerken yargısal çözümde usul, kanunlarla belirlenmiştir.
  • Yargısal çözümde bir taraf kaybederken, arabuluculukta her iki tarafın ortak menfaatine uygun bir anlaşma sağlanır. Kazan-kazan prensibi geçerlidir.

         Taraflar arabuluculuk faaliyeti sonunda bir anlaşmaya varırlarsa, bu anlaşma belgesinin icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesini talep edebilirler. Dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurulmuşsa, anlaşmanın icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesi, asıl uyuşmazlık hakkındaki görev ve yetki kurallarına göre belirlenecek olan mahkemeden talep edilebilir. Davanın görülmesi sırasında arabuluculuğa başvurulması durumunda ise anlaşmanın icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesi, davanın görüldüğü mahkemeden talep edilebilir. Bu şerhi içeren anlaşma, ilam niteliğinde belge sayılır.( 6325 sy. Kn md.18)

         Sağlık sektörü  çoklu faaliyetleri sebebiyle pek çok  hukuki ilişkiyi içinde barındırmaktadır. Medikal mal alımları, tıbbi hizmet satın alımları, işçi-işveren ilişkileri, hasta- hekim ilişkileri  bunlardan sadece birkaçıdır.Bu karmaşık ilişkiler ile faaliyet gösteren bir özel hastane pek çok hukuki sorun ile karşı karşıya gelmektedir. Özel sağlık sektörü temsilcileri ile yaptığımız görüşmelerde en fazla  hukuki sorun yaşanan alanlar aşağıdaki şekilde sıralanmıştır:

  • İş-İşveren ilişkisinden kaynaklanan hukuki uyuşmazlıklar,
  • Tıbbi kötü uygulama iddiası ile açılan tazminat davaları ,
  • Sosyal Güvenlik Kurumu’nun, sağlık hizmet faturalarının örnekleme yöntemi ile incelemesi sonucunda doğan kesintiler, tıbbi hizmet satın alma sözleşmesine aykırılık nedeniyle uygulanan cezai şartlar ‘dan doğan ihtilaflar

         Bu hukuki ihtilafların çözümü için  genelde devlet yargısına başvurulmaktadır. İş mahkemeleri hariç, diğer alanlarda ihtisas mahkemeleri bulunmamaktadır.  Karar verme yetkisi,  sağlık hukukun özellikli alanları konusunda teknik bilgiye sahip olmayan üçüncü kişinin elindedir. Bu sebeple de neredeyse teknik rapor alınmadan hiç bir dava sonuçlanmamaktadır.   Netice de her davada bir kaybeden taraf bulunmaktadır. Oysa bu  hukuki ihtilaflar arabuluculuk yöntemi  daha kısa  sürede daha az maliyetle ve konusunun uzmanı olan taraflarca  ve arabulucu ile çözümlenebilir. Sosyal Güvenlik Kurumun taraf olduğu hukuki sorunların çözümünde arabuluculuk yöntemi mevzuat değişiklikleri ile desteklenmelidir.

          Sağlık sektörünün  işletme maliyetlerinin yüksek olduğu nazara alındığında bu ihtilafların kısa süre içinde daha az maliyetle,daha pratik ve daha hızlı çözümlenmesi sektör açısından çok faydalı olacaktır.